Amaç: Bu çalışmanın amacı, Centaurium erythraea bitkisinden elde edilen uçucu yağın kimyasal bileşimini ve antibakteriyel
aktivitesini belirlemektir.
Gereç ve Yöntem: Centaurium erythraea bitkisinin uçucu yağı Clevenger aparatı ile (3 saat) hidrodistilasyon yöntemiyle elde
edilmiştir. Uçucu yağın kimyasal bileşimi Gaz Kromatografisi- Kütle Spektrometrisi (GC-MS) cihazı ile analiz edilmiştir.
Uçucu yağın antibakteriyel aktivitesi disk difüzyon yöntemi ile belirlenmiştir. Antibakteriyel aktivite testi 50 mg/disk
konsantrasyonda başlatılmıştır. Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis, B. cereus, Escherichia coli ve Pseudomonas aeruginosa bakterileri antibakteriyel aktivite testinde kullanılmıştır.
Bulgular: C. erythraea uçucu yağında elli sekiz bileşen tanımlanmıştır. Tanımlanan bileşenler uçucu yağın %93,3’unu
oluşturmaktadır. Uçucu yağın ana bileşenleri, 2-metil oktan (8,1%), 1-tetradekanol (7,8%), karyofilen oksit (6,5%) ve
1-dodekanol (5,6%) olarak belirlenmiştir. Uçucu yağ, B. subtilis (11 mm), B. cereus (10 mm) ve P. aeruginosa (8 mm) karşı
antibakteriyel aktivite göstermiştir.
Sonuç: Türkiye orijinli C. erythraea uçucu yağının kimyasal bileşimi ve antibakteriyel aktivitesi ilk kez araştırılmıştır. Uçucu
yağ düşük antibakteriyel aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Mevcut çalışmanın uçucu yağ bileşimi, nitelik ve nicelik açısından önceki çalışmalardan farklılıklar göstermiştir.
Amaç: Geçmişten günümüze tek yıllık bitkilerden çok yıllık ağaçlara kadar çok geniş bir ölçekte bitkisel bileşikler
doğrudan veya dolaylı olarak hastalık tedavisinde sıklıkla tercih edilmiştir. Bitki, hayvan ve insanlarda çeşitli fungal
enfeksiyonların tedavisinde de bitkisel sekonder metabolitler bu amaç doğrultusunda kullanılmaktadır. Mevcut çalışma, üç
temel bitkisel sekonder metabolit grubundan monoterpenlerin antifungal etkilerinin son 20 yıldaki araştırmalardaki sıklığının ortaya koyulmasını amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Literatürde çok çeşitli bitki gruplarından elde edilebildiği bilinen 20 farklı monoterpenoid bileşiğinin antifungal etkilerine dair araştırmalara dair veriler R programlama dili aracılığıyla rentrez paketi kullanılarak pubmed veritabanından çekilmiştir. Çekilen veriler yine aynı programlama dili ile normal dağılım testleri ve korelasyon matrislerine tabi tutulmuştur.
Bulgular: Monoterpenoidler üst başlığı “antifungal” anahtar kelimesi ile birlikte verildiğinde en yüksek araştırma seviyesinde olduğu belirlendi. 2005-2025 yılları arasında yıllık ortalama en yüksek araştırma sayısı 111,90±50,76 ile timol olduğu belirlendi. En düşük yıllık makale sayısı ise fenkol (0,24±0,43) bileşiği için belirlendi. 20 bileşenden on bir tanesine ait makalelerin yıllık sayılarının normal dağılım gösterdiği, yüksek sayıda araştırmaya tabi olmuş bileşikler için korelasyon matrisleri ile pozitif korelasyon tespit edildi.
Sonuç: Timol, karvakrol, linalol, kafur ve mentol bileşiklerine ait antifungal alt başlığından değerlendirilen araştırmaların
sayısının diğerlerine göre göreceli olarak daha fazla olduğu belirlendi. Tarihsel öneme de sahip bu bileşiklerin yoğun
antifungal etki araştırmalarında yer bulmaları tahmin edilebilir bir durumu ifade ederken, monoterpenoidlerin benzer bir trend analizi ile antibakteriyel ve antimikrobiyal alt başlıklarında da değerlendirilmesi mevcut çalışmadan elde edilen verileri
tamamlayıcı nitelikte olabilir.
